Prof. dr hab. Jarosław Burczyk z Katedry Genetyki Wydziału Nauk Biologicznych uzyskał grant Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 27, w wysokości 2 244 800 PLN. Projekt pt. „Genomika krajobrazu na poziomie indywidualnym w ochronie zasobów genowych kluczowych gatunków drzew leśnych” (2024/53/B/NZ9/03222) został bardzo wysoko oceniony i znalazł się na 2 miejscu listy rankingowej spośród 175 projektów złożonych w panelu NCN NZ9. Projekt realizowany będzie w latach 2025-2028 przez zespół Katedry Genetyki kierowany przez prof. Jarosława Burczyka, w składzie: dr Joanna Meger, dr Bartosz Ulaszewski, dr hab. Igor Chybicki, prof. uczelni oraz mgr Ewa Sztupecka.
Głównym celem projektu jest opracowanie spójnej geograficznie strategii ochrony i zarządzania leśnymi zasobami genowymi rodzimych dębów w oparciu o analizy genomowe. Zidentyfikowane będą obszary leśne wyróżniające się genetycznie i ewolucyjnie, oraz regiony geograficzne o największej lub lokalnie specyficznej różnorodności genetycznej. Zbadane będą relacje między różnorodnością genomową a zmiennymi środowiskowymi, co pozwoli na zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw istnienia przestrzennych wzorców różnorodności genomowej związanych z adaptacją. Innowacją projektu będzie opracowanie pangenomów dębu szypułkowego i bezszypułkowego, które posłużą jako zaawansowane referencje do oceny różnorodności genomowej w obrębie każdego gatunku. Różnorodność genomowa badana będzie za pomocą wszystkich dostępnych typów polimorfizmów, takich jak SNP (polimorfizm pojedynczego nukleotydu), InDels (polimorfizm insercji/delecji) i warianty strukturalne (SV), w tym CNV (zmienność liczby kopii), PAV (obecność/brak fragmentów genomu), inne SV (np. inwersje, translokacje, duplikacje segmentowe). Ponadto, w celu wykrycia przestrzennych wzorców różnorodności genomowej zastosowane będą nowatorskie metody analizy danych w oparciu o pojedyncze osobniki wytypowane w ramach zasięgów gatunków w Polsce. Zweryfikowanych zostanie kilka istotnych hipotez badawczych dotyczących organizacji genomu, asocjacji pomiędzy genomem a zmiennymi klimatycznymi, filogeografii oraz stopnia dywergencji i hybrydyzacji między gatunkami dębów. Wyniki badań będą miały istotne znaczenie dla rozwoju genomiki drzew leśnych oraz ochrony zasobów genowych dębów.
Katedra Genetyki jest jedyną jednostką na UKW, która od 1995 roku nieprzerwanie realizuje granty finansowane ze środków zewnętrznych (KBN, NCN, NCBiR, MNiSW, UE). Do chwili obecnej pracownicy Katedry zrealizowali 37 grantów na łączną sumę blisko 20 mln zł.
